W sobotę 30 stycznia br. odbyliśmy spacer po Gnieźnie, podczas którego porozmawialiśmy jak zmieniało się Gniezno w latach sześćdziesiątych, siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku. W latach poprzednich spacerowaliśmy w Gnieźnie śladami:
- Armii Czerwonej - 2011
- Społeczności żydowskiej - 2012
- Społeczności niemieckiej w Gnieźnie w XIX wieku - 2013
- Gnieźnińskich przemysłowców - 2014
- Gniezno podczas okupacji hitlerowskiej – 2015
Spotkanie rozpoczęliśmy przy wieżowcach, na ul. Sobieralskiego, gdzie organizator spaceru Sławek S. przedstawił sylwetkę Tadeusza Sobieralskiego – wieloletniego, bardzo dobrze przez Gnieźnian wspominanego, wieloletniego Przewodniczącego Miejskiej Rady Narodowej w Gnieźnie (za komuny - odpowiednik dzisiejszego prezydenta miasta). Byli mieszkańcy wieżowców zachęcili nas, byśmy wjechali na jedenaste piętro i przyjrzeli się panoramie Gniezna porównując ją do tej z lat PRL–u.
Następnie udaliśmy się na cmentarz przy ul. Witkowskiej, gdzie na grobie pana Tadeusza Sobieralskiego zapaliliśmy znicz.
Podczas całej wyprawy uczestnicy, zwłaszcza ci wcześniej urodzeni snuli opowieści na temat, jak to przed pięćdziesięciu laty Gniezno wyglądało.
Podsumowując te wywody, w skrócie można powiedzieć, że z horyzontu Gniezna zniknęły bezpowrotnie zakłady pracy:
- Polania – fabryka obuwia zatrudniająca ok. 3000 pracowników,
- Cegielnia przy ul. Witkowskiej,
- Polokna – fabryka okien dziś strasząca ruiną,
- Garbarnia – największa w Europie garbarnia skór świńskich,
- Cukrownia – w zadziwiający sposób zmieciony zabytek z powierzchni ziemi,
- Bacutil – zakład remontowy wytwórni pasz i zakładów utylizacyjnych dla całej Polski,
- Remobud – słynny „Remokant” – firma, w której za cenę „z usługą” wszystko można było kupić,
- Spóldzielnia Owocowo Warzywna przy rozwidleniu Witkowskiej i Wrzesińskiej,
- Zakłady Przetwórstwa Owocowo Warzywnego z wytwórnią win „J 23” na Os. Grunwaldzkim,
- Fabryka Samochodów Rolniczych „Polmo” – oddział „Tarpana” z Antoninka z czterema oddziałami rozmieszczonymi w Gnieźnie,
- Zakłady Mięsne – słynna „Rzeźnia”, skąd bocznicą kolejową wywożono w wiadomym kierunku półtusze i przetwory za którymi myśmy prawdopodobnie nie przepadali,
- PKP z parowozownią i całym zapleczem warsztatów na ich rzecz pracujących,
- Pralnia i Farbiarnia przy ul. Roosevelta,
- POM – Państwowy Ośrodek Maszynowy - przy wylocie na Bydgoszcz.
Należy także dodać, że zniknęli z Gniezna stacjonujący od czasów Mieszka I żołnierze z jednostek przy ul. Wrzesińskiej (artyleria przeciwpancerna) i ul. Sobieskiego (jednostka budowlana).
Uległy przekształceniu w nowoczesne zakłady:
- Zremb – Fabryka Maszyn Budowlanych,
- Spomasz – Fabryka Maszyn Pakujących.
Podsumowując powyższe: ubyło w Gnieźnie na skutek tych przemian ponad 10 tys. miejsc pracy. Przybyło natomiast wiele mieszkań na osiedlach: Tysiąclecia i Winiarach – w sumie ponad 8,5 tys. lokali mieszkalnych, które w cieplik i w ciepłą wodę zaopatruje „ciepłem systemowym” PEC. W krajobrazie Gniezna pojawiły się cztery nowe kościoły:
- Chrystusa Wieczystego Kapłana – na Os. Grunwaldzkim,
- bł. Bogumiła – na Os. Tysiąclecia,
- bł. Radzyna Gaudentego na Winiarach,
- bł. Jolenty na Arkuszewie.
Na pozostałe – Pustachowa, Orzeszkowej, czekamy.
Jeden z reliktów pozostał niezmienny – to słynny „Tajwan”.
Wyprawa nostalgiczna, wspomnieniowa. Szkoda, że mimo zastrzeżeń organizatora, żeby tak nie było, dochodziło czasami do spięć dotyczących rozliczeń z byłą epoką i ludźmi w niej działającymi.
Do zobaczenia za rok.
(nn)
